Tìm hiểu ý nghĩa tết Hạ Nguyên hay còn gọi là tết cơm mới
Tết cơm mới là gì, cách cúng và như ý nghĩa của ngày tết cơm mới là gì. Theo phong tục của dân gian tết cơm mới hay còn được gọi là Tết Hạ Nguyên cúng vào ngày mồng Một hoặc mồng Mười, cũng có thể là ngày Rằm tháng 10 Âm lịch hàng năm.
Theo văn hóa tâm linh của người Việt ngày xưa, vào ngày này Thiên Đình cử thần Tam Thanh xuống trần gian để xem xét việc tốt xấu về tâu với Ngọc Hoàng. Tết Hạ Nguyên – một trong ba lễ Tết quan trọng của người Việt hàng năm, bên cạnh Tết Trung Nguyên (Rằm tháng 7) và Tết Thượng Nguyên (Rằm tháng giêng).
Chuẩn bị lễ vật cúng tết Hạ Nguyên
Theo văn hóa của người xưa trong ngày Tết Hạ Nguyên con cháu đều mua quà và gạo nếp cùng với những đặc sản lúc giao mùa Thu Đông biếu ông, bà, cha mẹ và những bậc được tôn kính để tỏ lòng hiếu thuận, biết ơn bề trên. Ngoài ra ngày tết Cơm Mới để tưởng nhớ đến người đã khuất các gia đình thường sắm sửa lễ vật chuẩn bị cúng như nấu xôi gạo mới, hương hoa, đèn nến cùng mân lễ mặn thơm ngon tinh khiết để cúng tổ tiên. Rằm tháng mười hàng năm được tổ chức trọng thể, vượt thoát phạm vi gia đình và trở thành một lễ hội tâm linh của dân tộc Việt, một sinh hoạt tín ngưỡng mang đậm tính nhân văn được người Việt gìn giữ từ bao đời nay.
Ca dao có câu
Rằm tháng Giêng, ai có tiền thì quảy
Rằm tháng Bảy, kẻ quảy người không
Rằm tháng Mười, mười người mười quảy
Lễ Hạ nguyên ở chùa tuy hình thức có phần đơn sơ hơn so với các lễ hội Phật giáo khác như Đại lễ Phật đản, Đại lễ Vu Lan, nhưng về nội dung vẫn phản ánh đậm nét màu sắc tâm linh, và nhắc nhở người con Phật hãy sống như chánh pháp, hành xử theo chánh pháp theo gương các bậc Tiên hiền cổ thánh ngàn xưa. Nhưng quan trọng hơn hết là mỗi người phải biết kết nối truyền thống gia đình trong ý nghĩa tri ân và báo ân.
Lễ mừng lúa mới, Tết cơm mới là lễ hội quan trọng nhất trong hệ thống các lễ hội cổ truyền của người Việt Nam ở vùng cao. Lễ mừng lúa mới đối với đồng bào dân tộc cũng quan trọng giống như dịp Tết của người Kinh.
Đồng bào Xê Đăng mừng ngày lúa mới
Ngày rằm tháng Mười được coi như là lễ tạ ơn. Lễ tạ ơn này là một trong tứ trọng ân của Phật giáo mà đức Phật đã dạy khi Ngài còn tại thế. Sau khi cúng tạ ơn, cả gia đình sum họp quanh bếp lửa hồng của mùa đông giá rét với một bữa cơm đoàn tụ, ấm cúng. Ngày Rằm tháng Mười ai ai cũng đều thu hoạch được thực phẩm trong vụ tháng Tám do đó mọi nhà đều cúng lễ tạ ơn cho nên mới có câu ca dao: “Rằm tháng Mười, mười người mười quảy”.
Tết cơm mới của đồng bào Pacô
Theo phong tục từ cổ xưa, ngày Tết Cơm Mới (Tết Hạ Nguyên) ngoài đặc sản vùng miền phải có, nhà nhà đều nấu xôi gạo mới, sắm hương hoa, đèn nến cùng mâm lễ mặn thơm ngon tinh khiết để cúng tổ tiên.
